ทุ กวันนี้น้อยคนจะรู้ว่า เมื่อร้อยปีที่แล้ว “พ ร ะ ป่ า” หาได้เป็นที่ยอมรับนับถืออย่ างกว้างขวางเช่นปัจจุบันไม่ ตรงกันข้ามกลับถูกมองด้วยสายตาหวาดระแวง ยิ่งพ ระป่าสายอีสานที่เป็นลูกศิษย์ของ “หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” ด้วยแล้ว
ผู้ปกครองสงฆ์ในเวลานั้น ถือว่าเป็นตัวปัญหาที่ต้องจัดการ หรือไม่ก็ต้องขับไล่ออกไปให้พ้นจากเขตปกครองเลยทีเดียว เพราะมองว่าพ ระเหล่านั้น นอกจากอยู่อย่ างไม่เป็นหลักแหล่ง ไม่สังกัดวัดที่แน่นอนแล้ว ยังไม่สนใจศึกษาพ ระปริยัติธรรม
อันเป็นนโยบายสำคัญของคณะสงฆ์ขณะนั้น มิหนำซ้ำยังชักชวนพ ระจำนวนไม่น้อยให้ละทิ้งปริยัติธรรม หันมาฝักใฝ่ในวิปัสสนาก รรมฐาน ซึ่งผู้ปกครองสงฆ์จำนวนไม่น้อยเห็นว่าเป็นเรื่องงมงาย ไม่เป็นเหตุผลตามหลักพุทธศ าส นา
เหตุการณ์หนึ่งซึ่งเป็นที่กล่าวขานกันในเวลานั้นคือ การขับไล่คณะศิษย์ของหลวงปู่มั่นออกจากจังหวัดอุบลราชธานี ในปี พ.ศ. 2469 คราวนั้น พ ระอาจารย์สิงห์ ขันตย าคโม ซึ่งเป็นศิษย์คนสำคัญของหลวงปู่มั่น นำพ ระป่ากว่า 50 รูป
เดินธุดงค์มาปักกลดในป่าบ้านหัวตะพาน โดยมีแม่ชีและฆราวาสนับร้อยร่วมคณะมาด้วย เมื่อทราบข่าว เจ้าคณะมณฑลอีสาน ได้สั่งการให้เจ้าคณะอำเภอ และเจ้าหน้าที่จากอำเภออำนาจเจริญ และอำเภอม่วงสามสิบขับไล่ท่านเหล่านั้นออกจากป่า
ขณะเดียวกันก็ห้ามมิให้ประชาชนใส่บาตรให้คณะธุดงค์ แต่พ ระอาจารย์สิงห์ปฏิเสธที่จะออกจากพื้นที่ โดยยืนยันว่า ท่านเป็นชาวอุบลฯ และไม่ได้ก่อปัญหาใด ๆ เรื่องยุติลงได้ เมื่อเจ้าคณะจังหวัดได้มีลิขิตถึงนายอำเภอให้ผ่อนปรนในเรื่องนี้
หลังจากที่ได้รับการร้องขอจากศิษย์หลวงปู่มั่น อาทิ พ ระอาจารย์ฝั้น อาจาโร เจ้าคณะมณทลอีสานท่านนี้คือพ ระโพธิวงศาจารย์ (อ้วน ติสโส) อย่ างไรก็ตาม เมื่อท่านได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพ ระพรหมมุนี ทัศนคติของท่านต่อพ ระป่าก็เปลี่ยนไปอย่ างสิ้นเชิง
ท่านหันมาศรัทธาเลื่อมใสหลวงปู่มั่นและพ ระป่า สาเหตุสำคัญก็เพราะท่านได้ประจักษ์ถึงคุณค่าของสมาธิภาวนา ก่อนหน้านั้นท่านล้ มป่ วยมาเป็นเวลานาน แต่ได้รับการเยียวย าจนหายข าดจากพ ระอาจารย์ฝั้น
ซึ่งไม่เพียงใช้สมุนไพร หากยังอาศัยสมาธิภาวนาในการรัก ษาด้วย และยิ่งมีศรัทธาปสาทะในก รรมฐานมากขึ้น เมื่อได้รับคำแนะนำจากพ ระอาจารย์ลี ธัมมธโร แห่งวัดอโศการาม ซึ่งเป็นลูกศิษย์อีกท่านหนึ่งของหลวงปู่มั่น
อานิสงส์ของสมาธิภาวนานั้นประจักษ์แ ก่ท่านอย่ างชัดเจน จนถึงกับอุทานว่า “ตลอดชีวิตของเรา เราไม่เคยนึกมาก่อนเลยว่า สมาธิภาวนาจะมีประโยชน์ถึงเพียงนี้” ในเวลาต่อมา ท่านได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นสมเด็จพ ระมหาวีรวงศ์
ดำรงตำแหน่งสังฆนายก ทำหน้าที่ปกครองทั้งสังฆมณฑล ตามกฎหมายคณะสงฆ์ในเวลานั้น ในช่วงนี้เองที่ท่านได้พบกับหลวงปู่มั่น หลังจากที่ได้ยินกิตติศัพท์ของท่านมานานผ่ านลูกศิษย์ของท่าน
เมื่อได้สนทนาธรรมกับหลวงปู่มั่น สมเด็จฯ อดพิศวงไม่ได้ในความลุ่มลึกแห่งธรรมของท่าน ขณะเดียวกันก็แปลกใจว่า หลวงปูมั่นเข้าใจธรรมอย่ างลึกซึ้งได้อย่ างไร ในเมื่อท่านเรียนปริยัติธรรมน้อยมาก
นอกจากไม่ได้เป็นเปรียญแล้ว ยังไม่สำเร็จนักธรรมเอกด้วย ในทัศนะของสมเด็จฯ คนเราจะเข้าใจธรรมได้ จำเป็นต้องผ่ านการศึกษาจากตำรา ตัวท่านเองก็ได้รับการศึกษาในทางปริยัติธรรมสูงถึงระดับเปรียญโท
แต่ก็ยังมีความรู้ทางธรรมไม่เท่าหลวงปู่มั่น ซึ่งครั้งหนึ่งถูกมองว่าเป็น “พ ร ะจ ร จั ด” ด้วยความสงสัยดังกล่าว สมเด็จฯ จึงถามหลวงปู่มั่นว่า ในเมื่อท่านอยู่แต่ในป่า ไม่มีตำรา จะเรียนรู้ธรรมจนสอนพ ระและญาติโยมได้อย่ างไร
หลวงปู่มั่นตอนสั้น ๆ เพียงว่า “ธรรมนั้นมีอยู่ทุ กหย่อมหญ้า สำหรับผู้มีปัญญา”
ขอบคุณที่มา : ธ ร ร ม ะ ส วั ส ดี
