คุณนายแก้ว เธอเป็นเจ้าของโ รงเรียนแห่งหนึ่ง คุณนายแก้วชอบทำบุญมาก เป็นเจ้าภาพทอดผ้าป่าทอดกฐินอยู่เนือง ๆใครมาบอกบุญสร้างโบสถ์วิหารที่ไหน ไม่เคยปฏิเสธ
เธอปลื้มปิติมากที่ถวายเงินนับแสนสร้างหอระฆังถวายวัดข้างโ รงเรียน แต่เมื่อได้ทราบว่านักเรียนคนหนึ่งไม่มีเงินจ่ายค่าเล่าเรียน ค้างชำระมาสองเทอมแล้ว เธอตั ดสินใจไล่
นักเรียนคนนั้นออกจากโ รงเรียนทันที สายใจ พาป้าวัย ๗๐ และเพื่อนซึ่งมีข าพิ ก า รไปถวายภัตตาหารเช้าที่วัดแห่งหนึ่ง ซึ่งมีเจ้าอาวาสเป็นที่ศรัทธานับถือของประชาชน
ทั่วประเทศเช้าวันนั้นมีคนมาทำบุญคับคั่ง จนลานวัดแน่นขนัดไปด้วยรถ เมื่อได้เวลาพระฉัน ญาติโยมก็พากันกลับ สายใจพาหญิง ชร าและเพื่อนผู้พิ ก า รเดินกะย่องกะแ ย่ง
ฝ่าแดดกล้าไปยังถนนใหญ่เพื่อขึ้นรถประจำทางกลับบ้าน ระหว่างนั้นมีรถเก๋งหลายสิบคันแล่นผ่ า นไป แต่ตลอดเส้นทางเกือบ ๓ กิโลเมตร ไม่มีผู้ใจบุญคนใดรับขึ้นรถเพื่อไปส่งถนนใหญ่เลย
เหตุการณ์ทำนองนี้ มิใช่เป็นเรื่องแป ลกป ระหล า ด ในสังคมปัจจุบัน ชอบทำบุญแต่ไร้น้ำใจ เป็นพฤติกร รมที่พบเห็นได้ทั่วไป ทำให้เกิดคำถามขึ้นมาว่า เรานับถือศา ส นากันอย่ างไร
จึงมีพฤติกร รมแบบนี้กันมาก เหตุใดการนับถือศา สนา จึงไม่ช่วยให้คนมีน้ำใจต่อเพื่อนม นุษย์ โดยเฉพาะผู้ที่ทุ กข์ ย า ก
การทำบุญ ไม่ช่วยให้เรามีเมตตา รู้จักแบ่งปัน หรือ
กรุณาต่อผู้อื่นเลยหรือ หากสังเกตดีๆ จะพบว่า การทำบุญของเรานั้น มักจะกระทำต่อสิ่งที่อยู่สูงกว่าตน
เช่น พ ระภิกษุส งฆ์ วัดวาอาราม พ ระพุ ทธเจ้า เป็นต้น แต่กับสิ่งที่ถือว่าอยู่ต่ำกว่าตน เช่น คนย ากจน หรือสั ตว์น้อยใหญ่ เรากลับละเลยกันมาก
แม้แต่เวลาไปทำบุญที่วัด เราก็มักละเลยสามเ ณร แม่ชี และพ ระบวชใหม่ แต่กุลีกุจอเต็มที่กับพ ระที่มีชื่อเสียง
อะไรทำให้เราชอบทำบุญกับสิ่งที่อยู่สูงกว่าตน
ใช่หรือไม่ว่าเป็นเพราะเราเชื่อว่าสิ่งสูงส่งเหล่านั้น สามารถบันดาลความสุข หรือให้สิ่งดี ๆ ที่พึงปรารถนาแก่เราได้ เช่น ถ้าทำอาหารถวายพ ระ บริจาคเงินสร้างวัด
หรือพ ระพุทธรูป ก็จะได้รับความมั่งมีศรีสุข มีอายุ วรรณะ สุข พละ หรือ ช่วยให้มีความสุขสบายมากขึ้นในชาติหน้า ดังนั้น ยิ่งทำบุญด้วยท่าทีแบบนี้ ก็ยิ่งเห็นแ ก่
ตัวมากขึ้น เพราะ ไม่ได้ทำด้วยจิ ตใจที่เป็นบุญ แต่ทำบุญเพราะหวังผล หวังแต่จะได้คืนมามากกว่า ผลคือ จิ ตใจยิ่งคับแคบ ความเมตตา กรุณาต่อผู้ทุ ก ข์ ย า ก
มีแต่จะน้อยลง ไม่ต้องสงสัยเลยว่า การทำบุญแบบนี้ กลับจะทำให้ได้บุญน้อยลง ยิ่งถ้าทำบุญ 100 บาท เพราะหวังจะได้เงินล้ าน บุญที่เกิดขึ้นย่อมน้อยลงไปอีก
เพราะใช่หรือไม่ว่า นี่เป็นการ ค้ากำไรเกินควร ดังนั้น เมื่อใดที่เราเห็นคน ทุ ก ข์ ย าก ไม่ว่าเขาจะเป็นใครมาจากไหน อย่ าได้เบือนหน้าหนี ขอให้เปิดใจรับรู้ความทุ ก ข์
ของเขา แล้วถามตัวเองว่า เราจะช่วยเขาได้หรือไม่และ อย่ างไร เพราะนี้คือโอกาสดีที่เราจะได้ทำบุญ ลดละอัตตาตัวตน จิ ตที่เป็นกุศลจึงจะได้บุญอย่ างแท้จริง
เครดิต พ ระไพศาล วิสาโล
